สมเด็จเจ้าฟ้า ฯ กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ พระธิดาพระองค์เดียวในสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก และสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ประสูติเมื่อวันอาทิตย์ที่ ๖ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๖๖ ณ กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ
พระอนุชา ๒ พระองค์ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร รัชกาลที่ ๘ และพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ ๙ ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่ทรงพระคุณอันประเสริฐและเป็นที่รักยิ่งของปวงชน
พระมารดาทรงอภิบาลพระโอรสธิดาตามหลักการพยาบาลและอนามัย ทำให้ทรงเจริญพระชนมายุสมวัยและมีพระพลานามัยแข็งแรง ทรงมีพระอุปนิสัยร่าเริงกล้าหาญ มีพระสหายจำนวนมาก ทรงฉายแววความเป็นครูตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์ บางโอกาสทรงสอนแนะนำความรู้แก่พระสหาย เมื่อสมเด็จพระบรมราชชนกสวรรคตใน พ.ศ. ๒๔๗๒ พระมารดาทรงดูแลใกล้ชิด ทรงถ่ายทอดพระปณิธานของพระบิดาที่ทรงมุ่งมั่นในการพัฒนาประเทศ ดังที่รับสั่งเล่าว่า
"...ตั้งแต่เล็กๆ มาแล้ว ทุกอย่างบอกต้องทำอะไรให้เมืองไทย ต้องทำงานให้เมืองไทย อันนี้เป็นของที่ฝังอยู่ตลอดเลย..."
พ.ศ. ๒๔๗๖ ครอบครัวมหิดลเสด็จไปประทับที่ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ สมเด็จเจ้าฟ้า ฯ กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ จึงทรงเจริญพระชนมายุท่ามกลางพระสหายและสิ่งแวดล้อมที่แตกต่างจากประเทศไทย ทรงเรียนรู้และปรับพระองค์เข้ากับวิถีชีวิตชาวสวิส
ทรงได้รับปริญญาตรีวิทยาศาสตร์ สาขาเคมี มหาวิทยาลัยโลซานน์ และพร้อมกันนั้นทรงศึกษาหลักสูตร “Diplome de Socials” สาขาการศึกษา วรรณคดี ปรัชญา และจิตวิทยา โดยไม่ทรงสอบเพื่อรับปริญญา ทำให้ทรงมีพื้นฐานความรู้ทั้งศาสตร์และศิลป์ควบคู่กัน
"...คล้ายกับเราได้รับการอบรมจากพ่อผ่านทางแม่ คือ กลับเมืองไทยต้องทำงาน ตั้งแต่เล็กเคยได้ยินแม่รับสั่งเรื่องต้องทำงานเพื่อบ้านเมืองอยู่ตลอดเวลา..."
สมเด็จเจ้าฟ้า ฯ กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เสด็จกลับประเทศไทยใน พ.ศ. ๒๔๙๓ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีทรงแนะนำให้ทรงงานเป็นครู จึงทรงเป็นสมเด็จอาจารย์ ทรงสอนภาษาฝรั่งเศสในหลายมหาวิทยาลัย และตามเสด็จสมเด็จพระบรมราชชนนีทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจทั่วประเทศ ทั้งด้านการศึกษา การแพทย์ การพยาบาล การสาธารณสุข และการสังคมสงเคราะห์
สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา ทรงบำเพ็ญพระกรณียกิจต่อเนื่อง ทรงคุณูปการต่อสังคมไทยเป็นที่ประจักษ์ เมื่อทรงเจริญพระชนมายุ ๗๒ ปีพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็นเจ้าฟ้าต่างกรมฝ่ายใน ทรงพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฎว่า "สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์"
เนื่องจากทรงบำเพ็ญพระกรณียกิจต่อเนื่อง ทรงคุณูปการต่อสังคมหลายด้าน เป็นที่ประจักษ์ทั้งในประเทศและต่างประเทศ หน่วยงาน / องค์กรหลายแห่ง ได้ทูลเกล้าฯ ถวายเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เหรียญรางวัล และปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติศักดิ์หลากหลายสาขา
สมเด็จเจ้าฟ้า ฯ กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ประทับรักษาพระอาการประชวรครั้งสุดท้ายที่โรงพยาบาลศิริราช ตั้งแต่วันที่ ๑๕ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๐ และสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ ๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๑ สิริพระชนมายุ ๘๔ พรรษา