คณะกรรมการพัฒนาอาจารย์และการจัดการความรู้ ภาควิชาการพยาบาลสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยาได้จัดกิจกรรมการจัดการความรู้และการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เรื่อง" ตกเลือดหลังคลอด "โดยมี ผศ.ทัศนีย์วรรณ พฤกษาเมธานันท์ อาจารย์ประจำของภาควิชาฯ เป็นวิทยากร เมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม 2557 เวลา 12.30-13.30น.ห้อง 1103/1-2 ชั้น 11 คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

ตกเลือดหลังคลอด

การตกเลือดหลังคลอดมีโอกาสเกิดขึ้นได้กับหญิงที่คลอดบุตรทุกราย ซึ่งสาเหตุเกิดขึ้นจากปัจจัยหลัก 3 ประการ ได้แก่

1. การคะเนปริมาณเลือดผิดพลาด
2. การวินิจฉัยที่ล่าช้า
3. การจัดการกับอาการที่เกิดขึ้นล่าช้า
   

วัตถุประสงค์ ของการรักษาภาวะตกเลือดหลังคลอด คือการไม่ต้องตัดมดลูก และผู้ป่วยไม่เสียชีวิต

แนวทางในการดูแลรักษา

1. คะเนปริมาณเลือดอย่างแม่นยำ ควรมีการวัดปริมาณเลือดที่แท้จริงโดยการตวงเลือด ซึ่งขณะนี้ทางโรงพยาบาลศิริราชมีนวตกรรมที่นำมาใช้คือถุงตวงเลือด
2. ให้การวินิจฉัยอย่างรวดเร็ว ในทางปฏิบัติแนะนำว่าจะต้องดูทั้งปริมาณเลือดที่สูญเสียไป และอัตราการเต้นของชีพจร ซึ่งถ้าพบว่าชีพจร≥120 ครั้ง / นาที น่าจะมีการเสียเลือดตั้งแต่ 1,500 cc ขึ้นไป
3. ให้การรักษาอย่างรวดเร็ว
   3.1 บีบ/ นวดมดลูก ทุก 15 นาที (งดใช้ cold pack)
   3.2 สวนปัสสาวะ
   3.3 เปิดเส้นให้ IVF
   3.4 ให้ยากระตุ้นให้มดลูกหดรัดตัว

ยาที่ใช้กระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก

1. Oxytocin10 units IM หรือ 40units + 500 ml NSS IV 125 ml/hr (10 units per hr) เป็นยาที่นิยมใช้มากที่สุด จะออกฤทธิ์ภายใน 5 นาที และได้ผลภายใน 10-15 นาที โดยให้ร่วมกับ Metherginได้ 1dose ออกฤทธิ์นาน 2-4 ชม.
2. Naladol 1 ampule IV drip ภายใน 1 ชม ห้ามใช้ในกรณีมารดาสูงอายุ และมีโรคประจำตัว เป็นยาที่ไม่นิยมใช้เพราะอาจทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะ
3. Cytotecเป็นยาที่ใช้ง่าย ทำให้มดลูกแข็งตัว วิธีการบริหารยาโดยการเหน็บ แต่มีผลข้างเคียงคืออาจทำให้มีไข้ หนาวสั่น และหัวใจเต้นเร็ว

หมายเหตุ ไม่ควรใช้ยาทั้ง 3 ชนิดร่วมกัน โดยทั่วไปจะใช้ oxytocin ร่วมกับ metherginเท่านั้น