โรงเรียนพยาบาลแห่งแรกก่อกำเนิดขึ้น เมื่อวันที่ 12 มกราคม 2439 ด้วยพระมหากรุณาธิคุณ ของสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ ให้ชื่อว่าโรงเรียนหญิงแพทย์ผดุงครรภ์แลการพยาบาลไข้ ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนชื่อและวิวัฒนาการมาเป็น "คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล" ในปัจจุบัน

รองศาสตราจารย์ ดร.ทัศนา บุญทอง ขณะที่ดำรงตำแหน่งคณบดีคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ท่านได้ตระหนักถึงคุณค่าและความสำคัญของการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์และหอจดหมายเหตุทางการพยาบาล เพื่อเป็นการสืบสานประวัติของวิชาชีพการพยาบาลและสิ่งของที่มีคุณค่ายิ่งในวิชาชีพการพยาบาลซึ่งนับวันจะสูญหายไปหรือเลือนหายไป ในปี พ.ศ. 2530 รองศาสตราจารย์ดร.ทัศนา บุญทอง คณบดีคณะพยาบาลศาสตร์ได้ดำริที่จะจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ประวัติการพยาบาลไทย เพื่อเป็นเกียรติแก่ อาจารย์คุณหญิงพิณพากย์พิทยาเภท อาจารย์พยาบาลไทยคนแรกที่ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียนพยาบาลผดุงครรภ์ ซึ่งมีคุณูปการต่อโรงเรียนแห่งนี้และวิชาชีพการพยาบาล

จึงได้บรรจุโครงการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ประวัติการพยาบาลไทยไว้ในแผนพัฒนาการศึกษาคณะพยาบาลศาสตร์ ระยะที่ 7 (พ.ศ.2535 – 2539) ในช่วงนี้ได้กราบเรียนเชิญ รองศาสตราจารย์ละออ หุตางกูร มาเป็นประธานจัดทำพิพิธภัณฑ์ประวัติการพยาบาลไทย ซึ่งคณะพยาบาลศาสตร์ได้รับความเมตตาจากท่านรับที่จะมาช่วยดำเนินการให้ ซึ่งในระยะแรกท่านเริ่มต้นทำงานเพียงคนเดียวในการระดมความคิด ศึกษาค้นคว้าในรายละเอียดต่าง ๆ ล่วงหน้าเพื่อให้ได้ข้อมูลเกี่ยวกับการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ ประวัติการพยาบาลไทยให้ได้มากพอก่อน

ต่อมาคณะพยาบาลศาสตร์ได้แต่งตั้งคณะทำงานขึ้นชุดหนึ่ง เมื่อวันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2536 โดยมีผู้ทรงคุณวุฒิเป็นกรรมการที่ปรึกษา ดังมีรายนามคือ

1. นายสรรใจ แสงวิเชียร ที่ปรึกษาคณะทำงาน
2. นางสาวปรียา รามณรงค์ ที่ปรึกษาคณะทำงาน
3. นางสาวละออ หุตางกูร ประธานคณะทำงาน
4. นางสาววิเชียร ทวีลาภ คณะทำงาน
5. นางสาวทัศนา บุญทอง คณะทำงาน
6. นางสาวบังอร ผลเนืองมา คณะทำงาน
7. นางสาวทองใบ ปุณยานันท์ คณะทำงาน
8. นางจันทนา นิลวรางกูร คณะทำงาน
9. นางสาวถนอมขวัญ ทวีบูรณ์ คณะทำงานและเลขานุการ