ศูนย์ส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และสุขภาพเด็กปฐมวัย คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

	Breastmilk, cow's milk and formula: Differences in composition อาจารย์ ดร. พรรณรัตน์ แสงเพิ่ม
	สารอาหารในนมผสมแตกต่างจากในน้ำนมแม่อย่างชัดเจน ทั้งในแง่ของชนิด ปริมาณ และคุณภาพที่เหมาะสมสำหรับทารก ผู้ผลิตนมผสมได้พยายามเติมสารอาหารที่สำคัญ และมีในน้ำนมแม่ลงในนมผสมเพื่อให้มีคุณสมบัติคล้ายคลึงกับน้ำนมแม่มากที่สุด อย่างไรก็ตามปริมาณของสารต่างๆ ที่เติมในนมผสมทำให้เกิดผลเสียต่อการเผาผลาญสารอาหาร และการขับของเสียออกจากร่างกายของทารก ตัวอย่างความแตกต่างของส่วนประกอบในน้ำนมแม่ น้ำนมวัวสด และนมผสม ไขมันในน้ำนมแม่เป็นไขมันชนิดสายยาวแต่สามารถย่อยได้ง่าย และมีกรดไขมันจำเป็นที่ช่วยในการสร้างเซลล์สมองและพัฒนาระบบประสาท และน้ำนมแม่ยังมีสารช่วยย่อยไขมัน (Bile salt stimulated lipase) ซึ่งจะช่วยย่อยไขมันได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ซึ่งสารนี้ไม่มีในนมวัวสด และนมผสม โปรตีนในน้ำนมแม่ประกอบด้วย -casein ในปริมาณที่น้อยกว่าในนมวัวสด และนมผสม จึงย่อยง่ายกว่า และ casein เหล่านี้เป็นชนิด b-casein ซึ่งไม่จับตัวกับแคลเซียมในน้ำนมทำให้อุจจาระของทารกมีลักษณะที่อ่อนนุ่ม ระบายได้ง่าย คาร์โบไฮเดรตในน้ำนมแม่ส่วนใหญ่เป็นชนิด lactose แต่ในนมวัวสดและนมผสมส่วนใหญ่เป็น sucrose ซึ่ง lactose จะช่วยดึงน้ำเข้าในกระบวนการสร้างน้ำนมทำให้น้ำนมแม่มีปริมาณของน้ำอยู่มาก จึงทำให้ทารกได้รับน้ำเพียงพอต่อความต้องการของร่างกายโดยไม่ต้องกินน้ำเพิ่มนอกจากนั้น น้ำนมแม่ยังมี oligosaccharide ที่ช่วยป้องกันการติดเชื้อในระบบหายใจและระบบทางเดินอาหารได้ นอกจากส่วนประกอบสำคัญดังกล่าว น้ำนมแม่ยังมีสารต่างๆ อีกหลายชนิดที่ช่วยสร้างเสริมภูมิคุ้มกันให้แก่ทารกโดยเฉพาะใน colostrum ซึ่งในน้ำนมวัวสดและนมผสมไม่มี ซึ่งส่วนประกอบต่างๆ ในน้ำนมแม่นี้อาจปรับเปลี่ยนไปได้ตามอาหารที่แม่รับประทาน แต่จะยังคงมีคุณภาพสำหรับทารกอยู่หากแม่ไม่ได้มีภาวะขาดสารอาหารอย่างรุนแรง