คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
หลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทาง สาขาศาสตร์และศิลปการสอนทางการพยาบาล

ชื่อหลักสูตร
ภาษาไทย      : หลักสูตรฝึกอบรมระยะสั้น สาขาศาสตร์และศิลปะการสอนทางการพยาบาล            
ภาษาอังกฤษ  : Program of Short Training in Science and Art of Teaching in Nursing

ชื่อประกาศนียบัตร
ภาษาไทย      : ประกาศนียบัตรศาสตร์และศิลปะการสอนทางการพยาบาล             
ภาษาอังกฤษ  : Certificate of Nursing Specialty in Science and Art of Teaching in Nursing   
ชื่อย่อ           : ป. ศาสตร์และศิลปะการสอนทางการพยาบาล
                      Cert. in Science and Art of Teaching in Nursing

หลักการและเหตุผล
สถาบันอุดมศึกษาเป็นแหล่งรวมขององค์ความรู้ทางวิชาการ แหล่งการผลิตบัณฑิตที่มีคุณภาพที่สำคัญเพื่อการพัฒนาประเทศ กลไกสำคัญที่เป็นเครื่องมือในการผลิตบัณฑิตและบุคลากรที่มีคุณภาพ คือการจัดกระบวนการเรียนการสอน โดยมีอาจารย์ผู้สอนเป็นองค์ประกอบสำคัญที่มีส่วนทำให้การจัดกระบวนการเรียนการสอนมีประสิทธิภาพ  ดังนั้น บุคลากรที่ได้รับการคัดเลือกมาเป็นอาจารย์ จึงต้องเป็นผู้ที่มีศักยภาพสูงในการใฝ่หาความรู้ มีทักษะการสื่อสารและสามารถถ่ายทอดความรู้ให้แก่ผู้อื่นให้เข้าใจได้ มีคุณธรรม จริยธรรม เพื่อเป็นแบบอย่างที่ดีแก่ลูกศิษย์
อาจารย์พยาบาลเป็นหัวใจสำคัญในกระบวนการจัดการศึกษาทางการพยาบาล ที่จะให้บัณฑิตพยาบาลเป็นบัณฑิตที่มีคุณภาพ ให้การพยาบาลได้อย่างมีมาตรฐาน จากภาวะขาดแคลนพยาบาลในปัจจุบัน ทำให้ต้องมีการขยายการผลิตพยาบาลทั้งในลักษณะการเพิ่มจำนวนรับนักศึกษาใหม่ และการเปิดหลักสูตรใหม่สาขาพยาบาลศาสตร์เป็นจำนวนมากทั้งในสถาบันการศึกษาของรัฐและของเอกชน จึงเป็นเหตุให้มีการขาดแคลนอาจารย์พยาบาลที่มีความพร้อมในการสอนอย่างรุนแรง เกิดการกดดันให้มีการเคลื่อนย้ายพยาบาลประจำการจากสถานให้บริการไปสู่สถาบันการศึกษา โดยที่ยังไม่ได้รับการเตรียมสู่บทบาทการเป็นอาจารย์ ซึ่งอาจสร้างผลเสียให้แก่การศึกษาทางการพยาบาล และวิชาชีพการพยาบาลในอนาคต ดังนั้น การอบรมพยาบาลวิชาชีพที่มีประสบการณ์ทางคลินิกให้มีความรู้ความเข้าใจในศาสตร์ทางการศึกษา และได้รับการฝึกอบรมด้านทักษะการสอนทั้งในห้องเรียนและในคลินิกอย่างครบกระบวนการของการจัดการเรียนการสอน จะทำให้เพิ่มจำนวนอาจารย์พยาบาลที่มีคุณสมบัติพื้นฐานเหมาะสมที่จะเป็นอาจารย์ในสถาบันการศึกษามากขึ้นในระยะเวลาที่เร็วขึ้น โดยมีการพัฒนาพยาบาลวิชาชีพสู่การเป็นอาจารย์พยาบาลอย่างเป็นระบบ ด้วยเหตุนี้ จึงเป็นความจำเป็นที่จะจัดให้มีหลักสูตรการอบรมระยะสั้นเกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอนทางการพยาบาล เพื่อพัฒนาพยาบาลวิชาชีพสู่การเป็นอาจารย์พยาบาลตามเกณฑ์ที่สภาการพยาบาลกำหนด

วัตถุประสงค์ทั่วไป
เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมมีความรู้ ความเข้าใจ ในแนวคิดและวิธีการจัดการเรียนการสอนทางการพยาบาล มีความสามารถจัดการเรียนการสอนให้แก่นักศึกษาพยาบาลได้ทั้งในห้องเรียนและในคลินิกอย่างครบวงจรและอย่างมีประสิทธิภาพ มีความเข้าใจในคุณลักษณะและบทบาทหน้าที่ ตลอดจนจรรยาบรรณของอาจารย์

วัตถุประสงค์เฉพาะ :  ภายหลังสำเร็จการศึกษา ผู้เข้ารับการอบรมสามารถ

1. อธิบายมโนทัศน์การจัดการเรียนการสอน และการประยุกต์ในการจัดการเรียนการสอนทางการ พยาบาลได้
   
2. อธิบายองค์ประกอบของหลักสูตรระดับสถาบันได้
   
3. เขียนหลักสูตรในชั้นเรียนในสาขาวิชาที่สนใจและ/หรือถนัด
   
4. อธิบายวงจรการเรียนการสอน และประยุกต์ในการจัดการเรียนการสอนในสาขาวิชาที่สนใจและ/หรือถนัดได้อย่างเหมาะสม
   
5. เขียนวัตถุประสงค์ลักษณะต่างๆได้
   
6. เลือกวิธีการสอน และการประเมินผลสัมฤทธิ์การเรียนรู้ได้อย่างเหมาะสม
   
7. เขียนแผนการสอนได้อย่างสมบูรณ์ และสอนได้อย่างเหมาะสมกับเนื้อหาวิชาที่กำหนดทั้งในห้องเรียนและในคลินิก
   
8. เลือกวิธีและประเมินผลสัมฤทธิ์การเรียนรู้ได้ครบกระบวนการ ทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
   
9. เขียนข้อสอบประเภทต่างๆได้อย่างมีคุณภาพ พร้อมทั้งวิเคราะห์ข้อสอบ และวิพากษ์ข้อสอบได้
   
10. อธิบายบทบาท หน้าที่ และจริยธรรม/จรรยาบรรณของอาจารย์ได้
    
11. วางแผนการวิจัยเพื่อแก้ไขปัญหาในชั้นเรียนได้

การจัดเรียนการสอน
ภาคทฤษฎี            เรียนที่คณะพยาบาลศาสตร์
ภาคปฏิบัติ           คณะพยาบาลศาสตร์ และโรงพยาบาลศิริราช

การวัดผลและการสำเร็จการศึกษา

1. ภาคทฤษฎี   ประเมินผลจากการสอบข้อเขียน  สัมมนา และรายงาน             
   
2. ภาคปฏิบัติ   ประเมินผลจากการฝึกปฏิบัติ และรายงานทั้งนี้ผู้เข้ารับการศึกษาอบรมจะต้องมีเวลาในการศึกษาทั้งภาคทฤษฎี และภาคปฏิบัติ ไม่น้อยกว่าร้อยละ 90 ของระยะเวลาการฝึกปฏิบัติ โดยมีชั่วโมงการฝึกปฏิบัติ ไม่น้อยกว่า 300 ชั่วโมง มิฉะนั้นจะไม่มีสิทธิ์ได้รับการประเมินผล  และได้เกรดเฉลี่ยทุกวิชาตลอดหลักสูตรไม่ต่ำกว่า 2.00  นอกเหนือจากนี้ให้เป็นไปตามข้อบังคับของมหาวิทยาลัยมหิดล ว่าด้วยการศึกษาระดับอนุปริญญา และปริญญาตรี พ.ศ. 2538

องค์ประกอบของหลักสูตร
จำนวนหน่วยกิตรวมตลอดหลักสูตร                                 18    หน่วยกิต
     ภาคทฤษฎี                                                        12    หน่วยกิต
     ภาคปฏิบัติ                                                          6    หน่วยกิต

คำอธิบายรายวิชา

             ปรัชญามโนทัศน์การศึกษา การเรียน และการสอน ทฤษฎีการเรียนรู้ กรอบแนวคิดการศึกษาทางการพยาบาล วงจร/กระบวนการเรียนการสอน การบูรณาการ ทฤษฎีและปฏิบัติเพื่อการจัดการศึกษาพยาบาล แนวคิดการจัดการศึกษาอย่างมีส่วนร่วมและการให้ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง  แนวคิดการสอนให้คิดอย่างมีวิจารณญาณ  การเรียนรู้แบบผู้ใหญ่ การเรียนรู้แบบลงมือกระทำ และการประกันคุณภาพการศึกษา

คำอธิบายรายวิชา

             แนวคิดการพัฒนาหลักสูตรทางการพยาบาล ลักษณะและองค์ประกอบของหลักสูตรสถาบันและหลักสูตรชั้นเรียน และโครงสร้างของหลักสูตร กระบวนการพัฒนาหลักสูตร การนำหลักสูตรไปใช้ และประเมินผลหลักสูตร

คำอธิบายรายวิชา

          การเลือกวิธีการสอน การออกแบบการสอนและการเรียนในชั้นเรียน วิธีการสอนกลุ่มใหญ่ วิธีการสอนกลุ่มเล็ก การบรรยาย การสอนโดยเน้นปัญหาเป็นพื้นฐาน กรณีศึกษา โครงการเล่าเรื่อง การยอวาที การใช้สถานการณ์จำลอง การใช้สื่ออีเลคโทรนิกส์ (e-learning) การวางแผนการสอนในคลินิกวิธีการสอนในคลินิก เช่น การประชุมกลุ่ม การประชุมกรณีผู้ป่วย การสอนข้างเตียง การทำ nursing round และเทคนิคการให้ข้อมูลป้อนกลับ

คำอธิบายรายวิชา

          มโนทัศน์การประเมินผล การประเมินผลสัมฤทธิ์การเรียนรู้  จริยธรรมการประเมินผล    วิธีการประเมินผลการเรียนรู้ปฏิบัติการ การออกแบบการประเมินของรายวิชา  เทคนิคการเขียนแบบทดสอบอัตนัย ปรนัย  และสถานการณ์   การตัดเกรด   การวิเคราะห์ข้อสอบ  การฝึกปฏิบัติการเขียนข้อสอบรูปแบบต่าง ๆ การวิเคราะห์วิพากษ์ข้อสอบ การประเมินประสิทธิภาพการสอน

คำอธิบายรายวิชา

          แนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ ฝึกทักษะพื้นฐานเกี่ยวกับการใช้คอมพิวเตอร์และโปรแกรมพื้นฐาน การใช้เทคโนโลยีเพื่อสืบค้นข้อมูลในการจัดการเรียนการสอนและการวิจัย

คำอธิบายรายวิชา

         คุณลักษณะอาจารย์ที่ดี ความคาดหวังต่ออาจารย์พยาบาล ขอบเขตหน้าที่ และความรับผิดชอบของอาจารย์ในการสอน การวิจัย และการให้บริการวิชาการ ตลอดจนการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม การให้การปรึกษาแก่นักศึกษา การเป็นแบบอย่างที่ดี คุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณของอาจารย์

คำอธิบายรายวิชา

         แนวคิดเกี่ยวกับการวิจัยในชั้นเรียน ประโยชน์ และการนำไปใช้  ลักษณะการวิจัยในชั้นเรียน และการวิจัยทางการศึกษา ขั้นตอนการวิจัย การกำหนดปัญหาการวิจัย การออกแบบ การดำเนินการวิจัย และการเขียนรายงาน การนำผลการวิจัยมาใช้ในการปรับปรุงการเรียนการสอน

คำอธิบายรายวิชา

         ฝึกปฏิบัติการสอนในทุกขั้นตอน คือ ขั้นเตรียมการสอน ขั้นสอน และขั้นประเมินผล ฝึกการเขียนแผนการสอน การเตรียมเอกสารประกอบการสอน เตรียมสื่อการสอน ฝึกสอนในห้องเรียน ออกข้อสอบ ตัดเกรด วิเคราะห์ข้อสอบ

คำอธิบายรายวิชา

         ฝึกปฏิบัติการสอนในทุกขั้นตอนของกระบวนการสอนในคลินิก ขั้นเตรียมการจัดทำแผนการสอนระยะยาว และประจำวัน การสอนในคลินิกในรูปแบบต่างๆ อาทิ การประชุมกลุ่มก่อนและหลังการสอนข้างเตียง การทำ Nursing Round การใช้กรณีศึกษา การทำแผนที่แนวคิด การประเมินผลการเรียนรู้ในคลินิก

ระยะเวลาการศึกษาอบรม
กำหนดระยะเวลาในการศึกษา 5 เดือน
ภาคทฤษฎีในวันศุกร์ – วันเสาร์  เวลา 08.00 -17.00 น.
ภาคปฏิบัติ ในวันจันทร์ – ศุกร์ เวลา 08.00 -17.00น.

คุณสมบัติของผู้เข้ารับการอบรม

1. เป็นพยาบาลวิชาชีพและปฏิบัติงานทางการพยาบาลมาแล้วหลังสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีไม่น้อยกว่า 3 ปี หรือปริญญาโทไม่น้อยกว่า 1 ปี
2. ได้รับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพการพยาบาลหรือการพยาบาลและการผดุงครรภ์จากสภาการพยาบาล
3. เป็นผู้มีความประพฤติดี ประวัติการทำงานดี มีความรับผิดชอบ
4. ไม่เป็นโรคที่เป็นอุปสรรคต่อการศึกษา